اثر سطوح مختلف علوفه یونجه (عامل فیزیکی) و سدیم پروپیونات (عامل شیمیایی) بر عملکرد و توسعه شکمبه در گوساله های شیر خوار

در این آزمایش از چهل و دو راس گوساله نر هلشتاین در قالب یک آزمایش فاکتوریل و طرح پایه کامل تصادفی به منظور مقایسه اثر سطوح مختلف علوفه یونجه (عامل فیزیکی) و سدیم پروپیونات (عامل شیمیایی) بر مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه، بازده خوراک، رشد اسکلتی، نمره مدفوع، سن از شیر گیری و فراسنجه های مربوط به توسعه شکمبه استفاده شد. تیمارها به ترتیب شامل 1- تیمار شاهد، 2- شاهد + پروپیونات، 3- 5 درصد علوفه یونجه، 4- 5 درصد علوفه یونجه + پروپیونات، 5- 10 درصد علوفه یونجه و 6- 10 درصد علوفه یونجه + پروپیونات بودند. گوساله ها در دوازده ساعت اول زندگی 4 لیتر آغوز دریافت کردند و کنسانتره به صورت آردی و علوفه با میانگین اندازه قطعات 5/2 تا 8/2 خرد شده و پروپیونات به صورت 5 درصد جیره بر طبق تیمارها و به صورت مخلوط با خوراک آغازین در اختیار گوساله ها قرار گرفت. ملاک از شیرگیری مصرف 1 کیلو گرم خوراک جامد برای 3 روز متوالی در نظر گرفته شد. به منظور مطالعات میکروسکوپی از تیمارهای 1 (شاهد)، 5 (10 درصد علوفه یونجه و 6 (10 درصد علوفه یونجه + پروپیونات) 9 راس گوساله (هر تیمار 3 راس گوساله) به صورت تصادفی انتخاب شده و در سن 70 روزگی کشتار شدند. و از قسمت-های مختلف شکمبه شامل قسمت عقبی کیسه کور عقبی، کیسه عقبی پشتی، کیسه جلویی پشتی، کیسه جلویی شکمی و بخش شکمی کیسه کور عقبی شکمی نمنه برداری انجام شد. داده ها با استفاده از نرم افزار sas و رویه mixed مورد ارزیابی قرار گرفتند. ساختار کوواریانس اتورگرسیو (1) و اثر گوساله ها به عنوان اثر تصادفی در نظر گرفته شد. حضور علوفه تاثیر معنی داری بر افزایش مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه در گوساله های تحت آن تیمارها داشت. پروپیونات و اثر متقابل علوفه و پروپیونات تاثیری بر مصرف خوراک و افزایش وزن روزانه نداشت. بازده خوراک در گوساله های مصرف کننده علوفه پائین تر بود و پروپیونات و اثر متقابل علوفه و پروپیونات تاثیری بر بازده خوراک نداشت، همچنین گوساله هایی که علوفه مصرف کرده بودند روزهای شیرخوارگی کمتری داشتند و در مقابل گوساله هایی که پروپیونات مصرف کرده بودند بیشترین روزهای شیرخوارگی را داشتند(45 روزدر مقابل 61 روز). علاوه بر این بافت شکمبه در گوساله هایی که علوفه مصرف کرده بودند لایه کراتینه نازک تر و لایه عضلانی قطور تری داشت. همچنین به جزطول پرزها دیگر فراسنجه های مربوط به توسعه شکمبه شامل (عرض پرز، قطر لایه اپیتلیوم و قطر کل دیواره) تحت تاثیر اضافه کردن علوفه قرار گرفت و پروپیونات و اثر متقابل آن با علوفه بر این فراسنجه ها اثری نشان نداد. نتایج آزمایش حاکی از آن است که حضور علوفه دارای تاثیرات مثبت بر مصرف خوراک، افزایش وزن روزانه و صفات مربوط به اپیتلیوم و کل دیواره شکمبه است و احتمالاًدلیل کاهش عملکرد در گروه شاهد بروز پاراکراتوزیس در دیواره شکمبه گوساله های این تیمار است.